Thực trạng ngành thủy sản Việt Nam hiện nay

37 lượt xem 26/03/2025

• Tin tức & sự kiện

Ngành thủy sản đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, đứng thứ 5 về giá trị xuất khẩu và đóng góp lớn vào GDP cả nước. Tuy nhiên, trong khi nghề khai thác hải sản còn tồn tại nhiều hạn chế thì lĩnh vực nuôi trồng thủy sản cũng đang đối mặt với những thách thức lớn, đặc biệt là vấn đề phát triển bền vững.

Trong những năm gần đây, ngành khai thác thủy sản tại Việt Nam ngày càng gặp nhiều khó khăn do nguồn lợi hải sản suy giảm nghiêm trọng. Việc đánh bắt quá mức, sử dụng các phương pháp khai thác tận diệt như lưới cào, xung điện, chất nổ đã khiến hệ sinh thái biển bị ảnh hưởng nặng nề, làm giảm đáng kể trữ lượng hải sản tự nhiên.

Theo thống kê, từ năm 1995 đến 2020, sản lượng khai thác thủy sản của Việt Nam đã tăng hơn 4 lần, từ khoảng 0,8 triệu tấn lên hơn 3,6 triệu tấn. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng này chủ yếu dựa vào việc mở rộng quy mô đánh bắt thay vì sự gia tăng tự nhiên của nguồn lợi hải sản. Điều này đã dẫn đến tình trạng suy giảm nghiêm trọng các loài cá có giá trị kinh tế cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của ngư dân.

Trong bối cảnh tài nguyên biển ngày càng cạn kiệt, ngành nuôi trồng thủy sản đã trở thành một hướng đi tất yếu và bền vững hơn. Mô hình nuôi trồng thủy sản không chỉ giúp đảm bảo nguồn cung ổn định mà còn góp phần giảm áp lực khai thác lên hệ sinh thái tự nhiên. Các mô hình nuôi trồng hiện đại như nuôi tôm thẻ chân trắng, cá tra, cá rô phi theo hướng công nghệ cao, an toàn sinh học đang ngày càng được nhân rộng, đóng góp lớn vào sự phát triển của ngành thủy sản Việt Nam.

Thực trạng nuôi trồng thủy sản ở Việt Nam

Hiện nay, tôm và cá tra là hai mặt hàng chủ lực trong xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Tuy nhiên, quá trình nuôi và phát triển hai đối tượng này vẫn gặp nhiều khó khăn. Một trong những vấn đề lớn nhất là sự thiếu liên kết chặt chẽ giữa các khâu trong chuỗi sản xuất, từ nuôi trồng, thu mua, bảo quản, chế biến đến tiêu thụ. Điều này khiến ngành gặp khó trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng nhất, giảm chi phí sản xuất và nâng cao giá trị thương mại.

Một trở ngại khác là Việt Nam chưa có nhiều trang trại nuôi tôm quy mô lớn do vướng mắc trong chính sách hạn điền. Hạn chế này khiến các hộ nuôi nhỏ lẻ gặp khó khăn trong việc áp dụng công nghệ hiện đại, quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Hiện nay, khoảng 90% sản lượng tôm nuôi của Việt Nam đến từ các cơ sở nhỏ lẻ, dẫn đến tình trạng sản xuất manh mún, không đồng bộ.

Sự phân tán trong mô hình nuôi tôm gây ra nhiều hệ lụy, chẳng hạn như khó kiểm soát chất lượng sản phẩm, khó áp dụng các tiêu chuẩn nuôi trồng quốc tế, đồng thời làm gia tăng chi phí sản xuất. Khi không thể ứng dụng công nghệ cao, người nuôi phải đối mặt với rủi ro cao hơn, giá thành sản phẩm khó cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Những thách thức lớn của ngành nuôi trồng thủy sản

Bên cạnh vấn đề sản xuất manh mún, môi trường nuôi trồng cũng là một bài toán nan giải. Nguồn nước ngày càng ô nhiễm khiến dịch bệnh bùng phát, làm tăng rủi ro cho người nuôi. Sự biến đổi khí hậu với tình trạng xâm nhập mặn, hạn hán, lũ lụt thất thường cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng và sản lượng nuôi trồng.

Ngoài ra, người nuôi thủy sản còn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng để mở rộng sản xuất. Hệ thống hạ tầng phục vụ ngành nuôi trồng như điện, giao thông, hệ thống cấp thoát nước chưa được đầu tư đồng bộ, khiến quá trình sản xuất gặp nhiều trở ngại. Đặc biệt, tình trạng thương lái ép giá vẫn diễn ra phổ biến, làm giảm lợi nhuận của người nuôi.

Tương lai của ngành nuôi trồng thủy sản

Mặc dù đối diện với nhiều thách thức, ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam vẫn đạt được những thành tựu đáng kể và đóng góp quan trọng vào nền kinh tế. Tuy nhiên, để phát triển bền vững và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, ngành cần có những cải cách mạnh mẽ. Việc xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ từ sản xuất đến tiêu thụ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, mở rộng quy mô trang trại, cải thiện chính sách hỗ trợ sẽ là chìa khóa giúp ngành thủy sản Việt Nam tăng tốc và vươn xa hơn trong tương lai.